Web   ·   Wiki   ·   Activities   ·   Blog   ·   Lists   ·   Chat   ·   Meeting   ·   Bugs   ·   Git   ·   Translate   ·   Archive   ·   People   ·   Donate
summaryrefslogtreecommitdiffstats
path: root/Madagascar/frwp/Expédition_coloniale_Madagascar-Tonkin.html
blob: 0105c744339d04e3d461326b7835820a4d257c92 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html class="linux firefox firefox3 gecko gecko1" dir="ltr" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="fr"><head>


<title>Expédition de Madagascar - Wikipédia</title>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
<meta http-equiv="Content-Style-Type" content="text/css">
<meta name="generator" content="MediaWiki 1.16wmf4">
<link rel="canonical" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar">
<link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit">
<link rel="edit" title="Modifier" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit">
<link rel="apple-touch-icon" href="http://fr.wikipedia.org/apple-touch-icon.png">
<link rel="shortcut icon" href="http://fr.wikipedia.org/favicon.ico">
<link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="http://fr.wikipedia.org/w/opensearch_desc.php" title="Wikipédia (fr)">
<link rel="copyright" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/">
<link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/main-ltr.css" type="text/css" media="screen">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/shared.css" type="text/css" media="screen">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/commonPrint.css" type="text/css" media="print">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/combined.css" type="text/css" media="all">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/jquery-ui-1.css" type="text/css" media="all">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_003.css" type="text/css" media="all">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_005.css" type="text/css" media="print">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index.css" type="text/css" media="handheld">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_002.css" type="text/css" media="all">
<link rel="stylesheet" href="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_004.css" type="text/css" media="all">
<script type="text/javascript">
var skin="vector",
stylepath="http://bits.wikimedia.org/skins-1.5",
wgUrlProtocols="http\\:\\/\\/|https\\:\\/\\/|ftp\\:\\/\\/|irc\\:\\/\\/|gopher\\:\\/\\/|telnet\\:\\/\\/|nntp\\:\\/\\/|worldwind\\:\\/\\/|mailto\\:|news\\:|svn\\:\\/\\/",
wgArticlePath="/wiki/$1",
wgScriptPath="/w",
wgScriptExtension=".php",
wgScript="/w/index.php",
wgVariantArticlePath=false,
wgActionPaths={},
wgServer="http://fr.wikipedia.org",
wgCanonicalNamespace="",
wgCanonicalSpecialPageName=false,
wgNamespaceNumber=0,
wgPageName="Expédition_de_Madagascar",
wgTitle="Expédition de Madagascar",
wgAction="view",
wgArticleId=2868871,
wgIsArticle=true,
wgUserName=null,
wgUserGroups=null,
wgUserLanguage="fr",
wgContentLanguage="fr",
wgBreakFrames=false,
wgCurRevisionId=59105149,
wgVersion="1.16wmf4",
wgEnableAPI=true,
wgEnableWriteAPI=true,
wgSeparatorTransformTable=[",	.", " 	,"],
wgDigitTransformTable=["", ""],
wgMainPageTitle="Wikipédia:Accueil principal",
wgFormattedNamespaces={"-2": "Média", "-1": "Spécial", "0": "", "1": "Discussion", "2": "Utilisateur", "3": "Discussion utilisateur", "4": "Wikipédia", "5": "Discussion Wikipédia", "6": "Fichier", "7": "Discussion fichier", "8": "MediaWiki", "9": "Discussion MediaWiki", "10": "Modèle", "11": "Discussion modèle", "12": "Aide", "13": "Discussion aide", "14": "Catégorie", "15": "Discussion catégorie", "100": "Portail", "101": "Discussion Portail", "102": "Projet", "103": "Discussion Projet", "104": "Référence", "105": "Discussion Référence"},
wgNamespaceIds={"média": -2, "spécial": -1, "": 0, "discussion": 1, "utilisateur": 2, "discussion_utilisateur": 3, "wikipédia": 4, "discussion_wikipédia": 5, "fichier": 6, "discussion_fichier": 7, "mediawiki": 8, "discussion_mediawiki": 9, "modèle": 10, "discussion_modèle": 11, "aide": 12, "discussion_aide": 13, "catégorie": 14, "discussion_catégorie": 15, "portail": 100, "discussion_portail": 101, "projet": 102, "discussion_projet": 103, "référence": 104, "discussion_référence": 105, "discuter": 1, "discussion_image": 7, "wikipedia": 4, "wp": 4, "discussion_wikipedia": 5, "utilisatrice": 2, "discussion_utilisatrice": 3, "image": 6, "image_talk": 7},
wgSiteName="Wikipédia",
wgCategories=["Wikipédia:ébauche militaire", "Wikipédia:ébauche France", "Wikipédia:ébauche Madagascar", "Portail:Monde colonial/Articles liés", "Portail:Histoire/Articles liés", "Portail:Histoire militaire/Articles liés", "Portail:France au XIXe siècle/Articles liés", "Portail:France/Articles liés", "Portail:Europe/Articles liés", "Portail:XIXe siècle/Articles liés", "Portail:Afrique/Articles liés", "Portail:Madagascar/Articles liés", "Portail:Océan Indien/Articles liés", "Portail:Maritime/Articles liés", "Histoire militaire de Madagascar", "Colonisation sous la Troisième République"],
wgDBname="frwiki",
wgMWSuggestTemplate="http://fr.wikipedia.org/w/api.php?action=opensearch\x26search={searchTerms}\x26namespace={namespaces}\x26suggest",
wgSearchNamespaces=[0],
wgMWSuggestMessages=["avec suggestions", "sans suggestions"],
wgRestrictionEdit=[],
wgRestrictionMove=[],
wgWikimediaMobileUrl="http://fr.m.wikipedia.org/wiki",
wgCollapsibleNavBucketTest=false,
wgCollapsibleNavForceNewVersion=false,
wgVectorPreferences={"collapsiblenav": {"enable": 1}, "editwarning": {"enable": 1}, "simplesearch": {"enable": 1, "disablesuggest": 0}},
wgVectorEnabledModules={"collapsiblenav": true, "collapsibletabs": true, "editwarning": true, "expandablesearch": false, "footercleanup": false, "simplesearch": true},
Geo={"city": "", "country": ""},
wgNoticeProject="wikipedia";
</script><script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/wikibits.js" type="text/javascript"></script>
<script type="text/javascript" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/jquery.js"></script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/ajax.js" type="text/javascript"></script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/mwsuggest.js" type="text/javascript"></script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/MobileRedirect.js" type="text/javascript"></script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/plugins.js" type="text/javascript"></script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/Vector.js" type="text/javascript"></script>
<script type="text/javascript">mw.usability.addMessages({'vector-collapsiblenav-more':'Plus de langues','vector-editwarning-warning':'Quitter cette page vous fera perdre toutes les modifications que vous avez faites.\nSi vous êtes connecté avec votre compte, vous pouvez retirer cet avertissement dans la section « Fenêtre de modification » de vos préférences.','vector-simplesearch-search':'Rechercher','vector-simplesearch-containing':'contenant...'});</script>
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index.php" type="text/javascript"></script>
<!--[if lt IE 7]><style type="text/css">body{behavior:url("/w/skins-1.5/vector/csshover.htc")}</style><![endif]-->
<script src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_004.php" type="text/javascript"></script><script type="text/javascript" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_003.php"></script><script type="text/javascript" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/index_002.php"></script>

</head><body class="mediawiki ltr ns-0 ns-subject page-Expédition_de_Madagascar skin-vector">
		<div id="mw-page-base" class="noprint"></div>
		<div id="mw-head-base" class="noprint"></div>
		<!-- content -->
		<div id="content"><div style="visibility: hidden; display: none; width: 602px; height: 402px; margin: 0px; padding: 0px; background-color: white; position: absolute; right: 2em; top: 1em; border: 1px solid gray; z-index: 13;"><iframe style="z-index: 14; position: absolute; right: 1px; top: 1px; width: 600px; height: 400px; margin: 0px; padding: 0px;" scrolling="no" frameborder="0"></iframe><img style="z-index: 15; position: absolute; right: 11px; top: 9px; width: 18px; cursor: pointer;" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/Button_hide.png" title="Quitter"></div>
			<a id="top"></a>
			<div id="mw-js-message" style="display: none;"></div>
						<!-- sitenotice -->
			<div id="siteNotice"><div id="centralNotice" class="collapsed"><style type="text/css">
#notice-button-2010 {
  float: right;
  height: 30px;
  text-align: center;
  background-color: transparent;
 }

#notice-button-2010-start {
  float: right;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: right bottom;
  width: 8px;
  height: 30px;
 }

 #notice-button-2010-end {
  float: right;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: left top;
  width: 8px;
  height: 30px;
 }
 
#notice-button-2010-label {
  float: right;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: center center;
  background-repeat: repeat-x;
  font-family: sans-serif;
  font-size: 1em;
  font-weight: bold;
  color: black;
  line-height: 30px;
  height: 30px;
  white-space: nowrap;
 }

#notice-button-2010-Editor {
 position:absolute;
 height: 30px;
 text-align: center;
 background-color: transparent;
 left: 40px;
 bottom: 15px;
}

#notice-button-2010-start-Editor {
  float: left;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: left top;
  width: 8px;
  height: 30px;
 }

 #notice-button-2010-end-Editor {
  float: left;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: right bottom;
  width: 8px;
  height: 30px;
 }
 
#notice-button-2010-label-Editor {
  float: left;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/3/3d/CNbasicButtonParts.png);
  background-position: center center;
  background-repeat: repeat-x;
  font-family: sans-serif;
  font-size: .5em;
  font-weight: bold;
  color: black;
  line-height: 30px;
  height: 30px;
  white-space: nowrap;
 }
</style>

<style type="text/css">


#centralNotice.collapsed #JABanner1230A{
  display: none;
 }

#JABanner1230A{
  position: relative;
  overflow: hidden;
  background-image: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/foundation/archive/9/9c/20101230053156!MokaHands_CN.png);
  background-position: bottom left;
  background-repeat: no-repeat;
  margin-bottom: 0.5em !important;
  background-color:#FFFFFF;
  border: solid 1px navy; 
  height:143px;
}

a.cn-full-banner-click {
 display:block;
 position:relative;
 height:100%;
 width:100%;
}

/* Bigger bold, blue text */
#JABanner1230A #cn-bold-blue-text {
 font-size: 2em;
 font-weight: bold;
 font-family: Helvetica, Arial, sans-serif;
 color: navy;
 padding: 1em;
 padding-left: 200px;
 padding-right: 140px;
 line-height: 1em;
 text-align:center;
}

#cn-bold-blue-text:hover {
 text-decoration: underline
}

#JABanner1230A a {
 text-decoration: none;
}

 
 #JABanner1230A div#cn-toggle-box {
  position: absolute;
  z-index: 1000;
  top: .2em;
  right: .2em;
 }

#notice-button-2010-JimmyTrans{
   position:absolute;
   text-align: center;
   background-color: transparent;
   right:10px;
   bottom:10px;
 }
 
 #notice-button-2010-label{
   font-size: 1em;
 }

</style>



<div id="JABanner1230A">
<a class="variable_lp cn-full-banner-click" href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Thank_You/FR?utm_medium=sitenotice&amp;utm_campaign=20110105TY001_FR&amp;utm_source=20110105_YETY001_FR&amp;country_code=FR">
<div id="cn-bold-blue-text">
 <br> Merci pour votre générosité
	</div>

   <div id="notice-button-2010-JimmyTrans">
      <div id="notice-button-2010-start"></div>
      <div id="notice-button-2010-label">Lisez nos remerciements</div>
      <div id="notice-button-2010-end"></div>
   </div>

</a>
<div id="cn-toggle-box">
<a href="#" onclick="toggleNotice();return false"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/closewindow.png" alt="Close" height="13" width="13" border="0"></a>
</div>

</div></div><!-- centralNotice loads here --></div>
			<!-- /sitenotice -->
						<!-- firstHeading -->
			<h1 id="firstHeading" class="firstHeading">Expédition de Madagascar</h1>
			<!-- /firstHeading -->
			<!-- bodyContent -->
			<div id="bodyContent">
				<!-- tagline -->
				<div id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div>
				<!-- /tagline -->
				<!-- subtitle -->
				<div id="contentSub">(Redirigé depuis <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin&amp;redirect=no" title="Expédition coloniale Madagascar-Tonkin">Expédition coloniale Madagascar-Tonkin</a>)</div>
				<!-- /subtitle -->
																<!-- jumpto -->
				<div class="hidden" id="jump-to-nav">
					Aller à : <a href="#mw-head">Navigation</a>,
					<a href="#p-search">rechercher</a>
				</div>
				<!-- /jumpto -->
								<!-- bodytext -->
				<div class="plainlinks bandeau-niveau-ebauche bandeau">
<table style="background-color: transparent;">
<tbody><tr>
<td class="bandeau-icone">
<div style="text-align: center; white-space: nowrap;"><span style="white-space: nowrap; word-spacing: 5px;"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/45px-Military_symbol.png" height="25" width="45"> <img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/34px-France_Flag_Map.png" height="35" width="34"> <img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/45px-Lmurien.jpg" height="30" width="45"></span></div>
</td>
<td>
<div class="bandeau-titre"><strong>Cet article est une <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:%C3%89bauche" title="Aide:Ébauche">ébauche</a> concernant le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9e" title="Armée">domaine militaire</a>, la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France" title="France">France</a> et <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a>.</strong></div>
<div class="bandeau-texte">Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (<b><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">comment ?</a></b>) selon les recommandations des <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Projet:Accueil" title="Projet:Accueil">projets correspondants</a>.</div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width: 222px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tamatave_bombarded_and_occupied_by_the_French_11_June_1883.jpg" class="image"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/220px-Tamatave_bombarded_and_occupied_by_the_French_11_June_.jpg" class="thumbimage" height="106" width="220"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tamatave_bombarded_and_occupied_by_the_French_11_June_1883.jpg" class="internal" title="Agrandir"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a></div>
Bombardement de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tamatave" title="Tamatave" class="mw-redirect">Tamatave</a> le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/11_juin" title="11 juin">11</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juin" title="Juin">juin</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1883" title="1883">1883</a>, dans <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Monde_Illustr%C3%A9" title="Le Monde Illustré">Le Monde Illustré</a></i>.</div>
</div>
</div>
<p>L'<b>expédition de Madagascar</b> est une intervention militaire qui a conduit à la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Colonisation" title="Colonisation">colonisation</a> de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a> par la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique" title="Troisième République">France</a>. Il y eut en fait deux expéditions, la première en 1881-1882 et la seconde en 1894-1895, qui aboutit à la signature d'un <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Protectorat" title="Protectorat">protectorat</a>. Des résistances locales furent ensuite écrasées par le général <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Galieni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Galieni (page inexistante)">Galieni</a> fin 1897.</p>
<table id="toc" class="toc">
<tbody><tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
 <span class="toctoggle">[<a href="#" class="internal" id="togglelink">masquer</a>]</span></div>
<ul>
<li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#La_France_sur_la_sc.C3.A8ne_internationale"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">La France sur la scène internationale</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Statut_de_Madagascar"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Statut de Madagascar</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Premi.C3.A8re_exp.C3.A9dition"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Première expédition</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Seconde_exp.C3.A9dition"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Seconde expédition</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Photos"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Photos</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">6.1</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">6.2</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Liens_internes"><span class="tocnumber">6.3</span> <span class="toctext">Liens internes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="La_France_sur_la_sc.C3.A8ne_internationale">La France sur la scène internationale</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier la section&nbsp;: La France sur la scène internationale">modifier</a>]</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width: 222px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Madagascar_Expedition_-_Petit_Journal.jpeg" class="image"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/220px-Madagascar_Expedition_-_Petit_Journal.jpeg" class="thumbimage" height="328" width="220"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Madagascar_Expedition_-_Petit_Journal.jpeg" class="internal" title="Agrandir"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a></div>
Les «&nbsp;événements de Madagascar&nbsp;» selon <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Petit_Journal" title="Le Petit Journal">Le Petit Journal</a></i> (1895), qui ne dépeint pas la guerre mais l'exode des... colons!</div>
</div>
</div>
<p>Durant ces années, la France est isolée face à la politique de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a>, soucieux de lui barrer toute possibilité de revanche. La politique du chancelier de la nouvelle <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a> est donc l'une des causes qui poussent la France à rechercher des «&nbsp;aventures&nbsp;» outre-mer, comme au <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tonkin" title="Tonkin">Tonkin</a> et à <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a>.</p>
<p>Les expéditions coloniales sont principalement l’œuvre des <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9publicains" title="Républicains" class="mw-redirect">républicains</a> arrivés au pouvoir durant les années <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1880" title="1880">1880</a>, avec la dissolution du parti <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monarchiste" title="Monarchiste" class="mw-redirect">monarchiste</a>. Les expéditions coloniales sont, pour la France, un moyen de rétablir sa place dans le monde, après la perte de l’<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alsace-Lorraine" title="Alsace-Lorraine">Alsace-Lorraine</a> lors de la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_franco-allemande_de_1870" title="Guerre franco-allemande de 1870">défaite de 1870</a>.
 Cette politique est surtout encouragée par les milieux d’affaires et 
les militaires. Les premiers cherchent de nouveaux débouchés suite à la 
crise économique qui frappe l’<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>.
 Les seconds veulent redorer leur blason et s'illustrer. Les 
parlementaires sont souvent pris de court face aux événements et aux 
initiatives des militaires.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Statut_de_Madagascar">Statut de Madagascar</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier la section&nbsp;: Statut de Madagascar">modifier</a>]</span></h2>
<p>Avant l’intervention française de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1881" title="1881">1881</a>-<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1882" title="1882">1882</a>, l’île ne subit que peu d'influences européennes. Sous les règnes des reines <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ranavalona_II" title="Ranavalona II">Ranavalona II</a> (<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1808" title="1808">1808</a>-<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1883" title="1883">1883</a>) et <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ranavalona_III" title="Ranavalona III">Ranavalona III</a> (<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1883" title="1883">1883</a>-<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1895" title="1895">1895</a>), du royaume <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merina" title="Merina">Merina</a>, alors hégémonique sur l’île, le Premier ministre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rainilaiarivony" title="Rainilaiarivony">Rainilaiarivony</a> tente d’utiliser les tensions entre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europe" title="Europe">Européens</a> pour protéger l’indépendance du pays et de le moderniser avec des cadres <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Occident" title="Occident">occidentaux</a>. On retiendra le rôle de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Laborde" title="Jean Laborde">Jean Laborde</a>, un naufragé devenu très sollicité à la cour royale d'Antananarivo, la capitale du royaume <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merina" title="Merina">Merina</a>, et qui créa des manufactures de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bougie" title="Bougie">bougies</a>, de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Savon" title="Savon">savon</a>, de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Verre" title="Verre">verre</a>, de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fusil" title="Fusil">fusils</a>, et de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Canon" title="Canon">canons</a>.</p>
<p>La France est frustrée par l’influence britannique, dont les missionnaires protestants ont obtenu la conversion de la reine en <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1869" title="1869">1869</a>. <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> ne peut donc que repousser les demandes des élites de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/La_R%C3%A9union" title="La Réunion">La Réunion</a> qui réclament une intervention.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Premi.C3.A8re_exp.C3.A9dition">Première expédition</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier la section&nbsp;: Première expédition">modifier</a>]</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width: 222px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:LaGuerreAMadagascar.jpg" class="image"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/220px-LaGuerreAMadagascar.jpg" class="thumbimage" height="323" width="220"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:LaGuerreAMadagascar.jpg" class="internal" title="Agrandir"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a></div>
Une gravure de 1895 qui perpétue l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Id%C3%A9ologie_coloniale_fran%C3%A7aise" title="Idéologie coloniale française">idéologie coloniale</a>.</div>
</div>
</div>
<p>En <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1881" title="1881">1881</a>-<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1882" title="1882">1882</a> s’ouvre une première crise avec le royaume Merinas à la suite d’une démonstration de force <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Angleterre" title="Angleterre">anglaise</a> devant <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a> déclenchant un avertissement de la France sur <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tananarive" title="Tananarive" class="mw-redirect">Tananarive</a>.
 Paris négocie, malgré les demandes de fermeté de La Réunion. Tananarive
 se montre ferme, espérant qu'une délégation en Europe obtiendra le 
soutien de l'une ou l'autre puissance, et refuse à la France et la 
succession de Laborde (dont la France réclamait les usines), les îles au
 nord-est de Madagascar, considérées comme propriété de la reine.</p>
<p>Avec la chute du cabinet <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Leclerc" title="Leclerc">Leclerc</a>, remplacé par le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gouvernement_Armand_Falli%C3%A8res" title="Gouvernement Armand Fallières">cabinet Fallières</a> qui dure de janvier à février <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1883" title="1883">1883</a>, le ministère de la Marine est confié à <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_C%C3%A9saire_de_Mahy" title="François Césaire de Mahy">François de Mahy</a>, un Réunionnais. Il adresse au royaume Merina un ultimatum qui demande la satisfaction des demandes françaises et un <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Protectorat" title="Protectorat">protectorat</a> sur l’île. Cet ultimatum ayant été rejeté, l’amiral Pierre fait occuper <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mahajanga" title="Mahajanga">Majunga</a> (16 mai) et <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Toamasina" title="Toamasina">Tamatave</a> (10 juin). Mais, ses forces étant simultanément engagées au <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tonkin" title="Tonkin">Tonkin</a>, la France ne peut aller plus loin et occuper Tananarive. L’amiral <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Galibier" title="Galibier">Galibier</a> prend possession de <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fort-Dauphin/TAOLAGNARO&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fort-Dauphin/TAOLAGNARO (page inexistante)">Fort-Dauphin/TAOLAGNARO</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Voh%C3%A9mar/IHARANA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vohémar/IHARANA (page inexistante)">Vohémar/IHARANA</a> et <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=MORONDAVA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="MORONDAVA (page inexistante)">MORONDAVA</a>.</p>
<p>Les protestations britanniques croissent face à ces empiétements. En décembre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1885" title="1885">1885</a> est signé un compromis&nbsp;: la France reconnaît l’État malgache contre une lourde indemnité et le port de Diego Suarez (<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Antsiranana" title="Antsiranana">Antsiranana</a>),
 tandis que le royaume Merina accepte que la France «&nbsp;préside aux 
relations extérieures de Madagascar&nbsp;», à défaut du titre de 
protectorat. Le texte est flou et prête à interprétation des deux côtés.
 On parle d'un «&nbsp;protectorat fantôme&nbsp;».</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Seconde_exp.C3.A9dition">Seconde expédition</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier la section&nbsp;: Seconde expédition">modifier</a>]</span></h2>
<p>L’affaire de Madagascar revient sur le devant de la scène avec la signature d’une convention franco-britannique le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/5_ao%C3%BBt" title="5 août">5</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ao%C3%BBt" title="Août">août</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1890" title="1890">1890</a>. Contre la reconnaissance par la France du protectorat britannique sur <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zanzibar_%28protectorat%29" title="Zanzibar (protectorat)">Zanzibar</a>, le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a>
 fait de même pour le protectorat français sur Madagascar. En novembre, 
l’Allemagne rejoint l’accord contre la reconnaissance de ses droits sur 
l’<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_orientale_allemande" title="Afrique orientale allemande">Afrique orientale allemande</a>. Les <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Malgaches&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Malgaches (page inexistante)">Malgaches</a> sont désemparés, des troubles éclatent qui voient l’assassinat de plusieurs Européens.</p>
<p>En <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1892" title="1892">1892</a>,
 le parti colonial demande l’application du protectorat sur l’île. Les 
Réunionnais, par la voix de leur député Mahy, demandent une annexion 
pure et simple. Le 22 janvier <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1894" title="1894">1894</a>, le gouvernement <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Casimir_P%C3%A9rier" title="Casimir Périer">Casimir Périer</a>,
 répond favorablement à ces demandes et se dit prêt à prendre des 
mesures graves. Les parlementaires votent à l’unanimité un chèque en 
blanc au gouvernement pour «&nbsp;maintenir notre situation et nos 
droits, rétablir l’ordre, protéger nos nationaux, faire respecter le 
drapeau&nbsp;».</p>
<p>Cependant, le gouvernement, qui hésite encore, ne fait que renforcer 
les garnisons des comptoirs français et envoie une escadre navale, 
tentant une dernière démarche diplomatique pour établir un véritable 
protectorat. Après le refus de la reine le 22 octobre, la France procède
 à l’évacuation de ses ressortissants le 25&nbsp;; la guerre est 
déclarée.</p>
<p>Le gouvernement envoie une expédition de 15 000 hommes, qui est 
présentée comme une grande affaire nationale à l’opinion publique 
française. Le 12 décembre, l’escadre de l’amiral Bienaimé occupe <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tamatave" title="Tamatave" class="mw-redirect">Tamatave</a> et débarque à <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Majunga" title="Majunga" class="mw-redirect">Majunga</a>. Le corps expéditionnaire est dirigé par Duchesne, ancien du Tonkin et d’<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie" title="Algérie">Algérie</a>.</p>
<p>L’expédition souffre terriblement de son manque de préparation. Les hommes manquent de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Quinine" title="Quinine">quinine</a> contre le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Paludisme" title="Paludisme">paludisme</a>.
 Alors que le corps n’a perdu que 25 hommes au combat, 5 756 meurent de 
maladie. L'expédition, qui est la plus meurtrière de toutes, perd près 
de 40&nbsp;% de ses effectifs.</p>
<p>L'absence de résistance organisée des Malgaches ainsi que la prise de Tananarive le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/30_septembre" title="30 septembre">30</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septembre" title="Septembre">septembre</a>&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1895" title="1895">1895</a> permettent d’un protectorat la signature le 1<sup>er</sup>
 octobre, mais au prix de la naissance d'un fort mouvement anticolonial.
 Ce protectorat ne convient pas aux Réunionnais et au parti colonial, 
qui réclamaient l’annexion. Par décision unilatérale, par décret du 11 
décembre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1895" title="1895">1895</a> et la loi du 6 août 1896, Madagascar est annexé et rattaché au ministère des Colonies. L’île s’embrase alors dès septembre <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1896" title="1896">1896</a> et Paris envoie le général <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gallieni" title="Gallieni" class="mw-redirect">Gallieni</a>,
 investi de tous les pouvoirs civils et militaires, afin de rétablir 
l’ordre. Il devient gouverneur général. Grâce à sa tactique de la <i>tache d’huile</i>, il pacifie la région et, début <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1897" title="1897">1897</a>, l’<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Insurrection" title="Insurrection">insurrection</a> est considérée comme vaincue.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Photos">Photos</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier la section&nbsp;: Photos">modifier</a>]</span></h2>
<table class="gallery" cellpadding="0" cellspacing="0">
<tbody><tr>
<td>
<div class="gallerybox" style="width: 155px;">
<div class="thumb" style="padding: 24px 0pt; width: 150px;">
<div style="margin-left: auto; margin-right: auto; width: 120px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Medal_of_the_First_Madagascar_expedition.jpg" class="image"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/120px-Medal_of_the_First_Madagascar_expedition.jpg" height="98" width="120"></a></div>
</div>
<div class="gallerytext">
<p>Médaille de la première expédition à Madagascar</p>
</div>
</div>
</td>
<td>
<div class="gallerybox" style="width: 155px;">
<div class="thumb" style="padding: 13px 0pt; width: 150px;">
<div style="margin-left: auto; margin-right: auto; width: 120px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Medal_of_the_Second_Madagascar_Expedition_law_of_15_January_1896.jpg" class="image"><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/120px-Medal_of_the_Second_Madagascar_Expedition_law_of_15_Ja.jpg" height="120" width="120"></a></div>
</div>
<div class="gallerytext">
<p>Médaille de la seconde expédition à Madagascar</p>
</div>
</div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<table class="noprint" style="margin: auto;">
<tbody><tr>
<td><img alt="" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/16px-Information_icon.png" height="16" width="16"></td>
<td><small><i>Cliquez sur une vignette pour l’agrandir</i></small></td>
</tr>
</tbody></table>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Voir_aussi">Voir aussi</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier la section&nbsp;: Voir aussi">modifier</a>]</span></h2>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences">Notes et références</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier la section&nbsp;: Notes et références">modifier</a>]</span></h3>
<p><br></p>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Bibliographie">Bibliographie</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier la section&nbsp;: Bibliographie">modifier</a>]</span></h3>
<ul>
<li>Jacques Thobie et Gilbert Meynier, <i>Histoire de la France coloniale</i>, tome II&nbsp;: <i>L'Apogée&nbsp;: 1871-1931</i>, Paris, Pocket, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1996" title="1996">1996</a>, 629 p.</li>
<li>Denise Bouche, <i>Histoire de la colonisation Française</i>, tome 2&nbsp;: <i>Flux et reflux</i>, Paris, Fayard, 1991, 607 p.</li>
</ul>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Liens_internes">Liens internes</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier la section&nbsp;: Liens internes">modifier</a>]</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Premi%C3%A8re_guerre_franco-malgache" title="Première guerre franco-malgache">Première guerre franco-malgache</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9daille_comm%C3%A9morative_de_Madagascar" title="Médaille commémorative de Madagascar">Médaille commémorative de Madagascar</a></li>
</ul>
<div class="noprint" id="autres_projets">
<p>Sur les autres projets Wikimédia&nbsp;:</p>
<ul class="noarchive">
<li class="commons"><span class="plainlinks"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Madagascar_expeditions?uselang=fr" class="external text" rel="nofollow">«&nbsp;Expédition de Madagascar&nbsp;», sur <span>Wikimedia Commons</span></a> (ressources multimédia)</span></li>
</ul>
</div>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Monde_colonial" title="Portail du monde colonial"><img alt="Portail du monde colonial" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/37px-PithHelmetTruman.jpg" height="24" width="37"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Monde_colonial" title="Portail:Monde colonial">Portail du monde colonial</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail de l’histoire militaire"><img alt="Portail de l’histoire militaire" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/43px-Military_symbol.png" height="24" width="43"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail:Histoire militaire">Portail de l’histoire militaire</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail de la France au XIXe&nbsp;siècle"><img alt="Portail de la France au XIXe&nbsp;siècle" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/26px-Rvolution_de_1830_-_Combat_devant_lhtel_de_ville_-_28.jpg" height="24" width="26"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail:France au XIXe siècle">Portail de la France au <span class="romain">XIX</span><sup>e</sup>&nbsp;siècle</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Madagascar" title="Portail de Madagascar"><img alt="Portail de Madagascar" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/36px-Flag_of_Madagascar.png" class="thumbborder" height="24" width="36"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Madagascar" title="Portail:Madagascar">Portail de Madagascar</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Oc%C3%A9an_Indien" title="Portail de l’océan Indien"><img alt="Portail de l’océan Indien" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/24px-Ocan_Indien.png" height="24" width="24"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Oc%C3%A9an_Indien" title="Portail:Océan Indien">Portail de l’océan Indien</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 961/1000000
Post-expand include size: 15671/2048000 bytes
Template argument size: 2591/2048000 bytes
Expensive parser function count: 7/500
-->

<!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:idhash:2868871-0!1!0!!fr!4 and timestamp 20110106145058 -->
<div class="printfooter">
Ce document provient de « <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar">http://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar</a> ».</div>
				<!-- /bodytext -->
								<!-- catlinks -->
				<div id="catlinks" class="catlinks"><div id="mw-normal-catlinks"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;: <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Histoire_militaire_de_Madagascar" title="Catégorie:Histoire militaire de Madagascar">Histoire militaire de Madagascar</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Colonisation_sous_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique" title="Catégorie:Colonisation sous la Troisième République">Colonisation sous la Troisième République</a></span> | <a style="cursor: pointer; color: black;" title="Cet article contient des catégories cachées" id="mw-hidden-cats-link">[+]</a></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées&nbsp;: <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_militaire" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche militaire">Wikipédia:ébauche militaire</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_France" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche France">Wikipédia:ébauche France</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_Madagascar" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche Madagascar">Wikipédia:ébauche Madagascar</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_colonial/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde colonial/Articles liés">Portail:Monde colonial/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire_militaire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire militaire/Articles liés">Portail:Histoire militaire/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France au XIXe siècle/Articles liés">Portail:France au XIXe siècle/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XIXe siècle/Articles liés">Portail:XIXe siècle/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Afrique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Afrique/Articles liés">Portail:Afrique/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Madagascar/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Madagascar/Articles liés">Portail:Madagascar/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Oc%C3%A9an_Indien/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Océan Indien/Articles liés">Portail:Océan Indien/Articles liés</a></span> | <span dir="ltr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Maritime/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Maritime/Articles liés">Portail:Maritime/Articles liés</a></span></div></div>				<!-- /catlinks -->
												<div class="visualClear"></div>
			</div>
			<!-- /bodyContent -->
		</div>
		<!-- /content -->
		<!-- header -->
		<div id="mw-head" class="noprint">
			
<!-- 0 -->
<div id="p-personal" class="">
	<h5>Outils personnels</h5>
	<ul>
					<li id="pt-login"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar" title="Vous êtes encouragé(e) à vous identifier ; ce n’est cependant pas obligatoire. [alt-shift-o]" accesskey="o">Créer un compte ou se connecter</a></li>
			</ul>
</div>

<!-- /0 -->
			<div id="left-navigation">
				
<!-- 0 -->
<div id="p-namespaces" class="vectorTabs">
	<h5>Espaces de noms</h5>
	<ul>
					<li id="ca-nstab-main" class="selected"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar" title="Voir la page de contenu [alt-shift-c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li>
					<li id="ca-talk" class="new"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Discussion:Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit&amp;redlink=1" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [alt-shift-t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li>
			</ul>
</div>

<!-- /0 -->

<!-- 1 -->
<div id="p-variants" class="vectorMenu emptyPortlet">
		<h5><span>Variantes</span><a href="#"></a></h5>
	<div class="menu">
		<ul>
					</ul>
	</div>
</div>

<!-- /1 -->
			</div>
			<div id="right-navigation">
				
<!-- 0 -->
<div id="p-views" class="vectorTabs">
	<h5>Affichages</h5>
	<ul>
					<li id="ca-view" class="selected"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar"><span>Lire</span></a></li>
					<li id="ca-edit"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=edit" title="Vous pouvez modifier cette page ! [alt-shift-e]" accesskey="e"><span>Modifier</span></a></li>
					<li id="ca-history" class="collapsible "><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;action=history" title="Les versions passées de cette page (avec leurs contributeurs) [alt-shift-h]" accesskey="h"><span>Afficher l’historique</span></a></li>
			</ul>
</div>

<!-- /0 -->

<!-- 1 -->
<div id="p-cactions" class="vectorMenu emptyPortlet">
	<h5><span>Actions</span><a href="#"></a></h5>
	<div class="menu">
		<ul>
					</ul>
	</div>
</div>

<!-- /1 -->

<!-- 2 -->
<div id="p-search">
	<h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	<form action="/w/index.php" id="searchform">
		<input name="title" value="Spécial:Recherche" type="hidden">
				<div id="simpleSearch">
			<input autocomplete="off" class="placeholder" tabindex="1" id="searchInput" name="search" title="Rechercher dans Wikipédia [alt-shift-C]" accesskey="C" value="Rechercher" type="text">
			<button id="searchButton" type="submit" name="button" title="Rechercher les pages comportant ce texte."><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/search-ltr.png" alt="Rechercher"></button>
		</div>
			</form>
</div>

<!-- /2 -->
			</div>
		</div>
		<!-- /header -->
		<!-- panel -->
			<div id="mw-panel" class="noprint collapsible-nav">
				<!-- logo -->
					<div id="p-logo"><a style="background-image: url(&quot;http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5a/Wikipedia-logo-v2-fr.png&quot;);" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Page principale"></a></div>
				<!-- /logo -->
				
<!-- SEARCH -->

<!-- /SEARCH -->

<!-- navigation -->
<div class="portal first persistent" id="p-navigation">
	<h5>Navigation</h5>
	<div class="body">
				<ul>
					<li id="n-Accueil"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal">Accueil</a></li>
					<li id="n-thema"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Accueil">Portails thématiques</a></li>
					<li id="n-alphindex"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Toutes_les_pages">Index alphabétique</a></li>
					<li id="n-randompage"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Afficher une page au hasard [alt-shift-x]" accesskey="x">Un article au hasard</a></li>
					<li id="n-contact"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact">Contacter Wikipédia</a></li>
				</ul>
			</div>
</div>

<!-- /navigation -->

<!-- Contribuer -->
<div class="portal expanded" id="p-Contribuer">
	<h5 tabindex="2">Contribuer</h5>
	<div style="display: block;" class="body">
				<ul>
					<li id="n-help"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Sommaire" title="Aide">Aide</a></li>
					<li id="n-portal"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet">Communauté</a></li>
					<li id="n-recentchanges"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [alt-shift-r]" accesskey="r">Modifications récentes</a></li>
					<li id="n-aboutwp"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_des_nouveaux_arrivants">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
					<li id="n-sitesupport"><a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Special:Landingcheck?landing_page=WMFJA1&amp;language=fr&amp;utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=20101204SB001" title="Aidez-nous">Faire un don</a></li>
				</ul>
			</div>
</div>

<!-- /Contribuer -->

<!-- coll-print_export -->
<div class="portal expanded" id="p-coll-print_export">
	<h5 tabindex="3">Imprimer / exporter</h5>
	<div style="display: block;" class="body">
				<ul id="collectionPortletList"><li id="coll-create_a_book"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Exp%C3%A9dition+de+Madagascar" title="Créer un livre ou une collection d’articles" rel="nofollow">Créer un livre</a></li><li id="coll-download-as-rl"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=render_article&amp;arttitle=Exp%C3%A9dition+de+Madagascar&amp;oldid=59105149&amp;writer=rl" title="Télécharge une version PDF de cette page wiki" rel="nofollow">Télécharger comme PDF</a></li><li id="t-print"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [alt-shift-p]" accesskey="p">Version imprimable</a></li></ul>			</div>
</div>

<!-- /coll-print_export -->

<!-- TOOLBOX -->
<div class="portal collapsed" id="p-tb">
	<h5 tabindex="4">Boîte à outils</h5>
	<div class="body">
		<ul>
					<li id="t-whatlinkshere"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar" title="Liste des pages liées à celle-ci [alt-shift-j]" accesskey="j">Pages liées</a></li>
						<li id="t-recentchangeslinked"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar" title="Liste des modifications récentes des pages liées à celle-ci [alt-shift-k]" accesskey="k">Suivi des pages liées</a></li>
																																					<li id="t-upload"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Envoyer une image ou fichier média sur le serveur [alt-shift-u]" accesskey="u">Importer un fichier</a></li>
											<li id="t-specialpages"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Liste de toutes les pages spéciales [alt-shift-q]" accesskey="q">Pages spéciales</a></li>
											<li id="t-permalink"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;oldid=59105149" title="Lien permanent vers cette version de la page">Adresse de cette version</a></li>
				<li id="t-cite"><a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Exp%C3%A9dition_de_Madagascar&amp;id=59105149" title="Informations sur comment citer cette page">Citer cette page</a></li>		</ul>
	</div>
</div><div id="p-projects" class="portal collapsed"><h5 tabindex="5">Autres projets</h5><div class="body"><ul><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Madagascar_expeditions?uselang=fr" title="«&nbsp;Expédition de Madagascar&nbsp;», sur Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></li></ul></div></div>

<!-- /TOOLBOX -->

<!-- LANGUAGES -->

<!-- /LANGUAGES -->
			</div>
		<!-- /panel -->
		<!-- footer -->
		<div id="footer">
											<ul id="footer-info">
																	<li id="footer-info-lastmod"> Dernière modification de cette page le 11 novembre 2010 à 21:25.<br></li>
																							<li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal;"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d%27auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.fr" title="Licence Creative Commons paternité partage des conditions initiales à l’identique 3.0 unported">licence Creative Commons paternité partage à l’identique</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Conditions_d%27utilisation" title="Conditions d’utilisation de la Wikimedia Foundation">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Droit d'auteur de certaines icônes">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Exp%C3%A9dition_de_Madagascar" title="Citer ou réutiliser cette page">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br></li>
															</ul>
															<ul id="footer-places">
																	<li id="footer-places-privacy"><a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Politique_de_confidentialit%C3%A9" title="wikimedia:Politique de confidentialité">Politique de confidentialité</a></li>
																							<li id="footer-places-about"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>
																							<li id="footer-places-disclaimer"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>
															</ul>
										<ul id="footer-icons" class="noprint">
								<li id="footer-icon-poweredby"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" height="31" width="88"></a></li>
												<li id="footer-icon-copyright"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/wikimedia-button.png" alt="Wikimedia Foundation" height="31" width="88"></a></li>
							</ul>
			<div style="clear: both;"></div>
		</div>
		<!-- /footer -->
		<!-- fixalpha -->
		<script type="text/javascript"> if ( window.isMSIE55 ) fixalpha(); </script>
		<!-- /fixalpha -->
		
<script type="text/javascript">if (window.runOnloadHook) runOnloadHook();</script>
<script type="text/javascript" src="Exp%C3%A9dition_coloniale_Madagascar-Tonkin_files/a"></script>		<!-- Served by srv238 in 0.067 secs. -->			<div class="suggestions" style="top: 73px; width: 188px; display: none; left: auto; right: 41.3333px;"><div class="suggestions-results"></div><div class="suggestions-special"></div></div></body></html>