Web   ·   Wiki   ·   Activities   ·   Blog   ·   Lists   ·   Chat   ·   Meeting   ·   Bugs   ·   Git   ·   Translate   ·   Archive   ·   People   ·   Donate
summaryrefslogtreecommitdiffstats
path: root/Madagascar/frwp/Insurrection_malgache_de_1947.html
blob: 9cf0fc97c1aa628bb70f885b02e36ec726ce7d02 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html class="client-firefox client-firefox-4 client-gecko client-linux" dir="ltr" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="fr"><head>
<title>Insurrection malgache de 1947 - Wikipédia</title>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
<meta http-equiv="Content-Style-Type" content="text/css">
<meta name="generator" content="MediaWiki 1.17wmf1">
<link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit">
<link rel="edit" title="Modifier" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit">
<link rel="apple-touch-icon" href="http://fr.wikipedia.org/apple-touch-icon.png">
<link rel="shortcut icon" href="http://fr.wikipedia.org/favicon.ico">
<link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="http://fr.wikipedia.org/w/opensearch_desc.php" title="Wikipédia (fr)">
<link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="http://fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd">
<link rel="copyright" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/">
<link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom">
<link rel="stylesheet" href="Insurrection_malgache_de_1947_files/load.css" type="text/css" media="all">
<style type="text/css" media="all">.suggestions{overflow:hidden;position:absolute;top:0px;left:0px;width:0px;border:none;z-index:99;padding:0;margin:-1px -1px 0 0} html > body .suggestions{margin:-1px 0 0 0}.suggestions-special{position:relative;background-color:Window;font-size:0.8em;cursor:pointer;border:solid 1px #aaaaaa;padding:0;margin:0;margin-top:-2px;display:none;padding:0.25em 0.25em;line-height:1.25em}.suggestions-results{background-color:white;background-color:Window;font-size:0.8em;cursor:pointer;border:solid 1px #aaaaaa;padding:0;margin:0}.suggestions-result{color:black;color:WindowText;margin:0;line-height:1.5em;padding:0.01em 0.25em;text-align:left}.suggestions-result-current{background-color:#4C59A6;background-color:Highlight;color:white;color:HighlightText}.suggestions-special .special-label{font-size:0.8em;color:gray;text-align:left}.suggestions-special .special-query{color:black;font-style:italic;text-align:left}.suggestions-special .special-hover{background-color:silver}.suggestions-result-current .special-label,.suggestions-result-current .special-query{color:white;color:HighlightText}.autoellipsis-matched,.highlight{font-weight:bold}

/* cache key: frwiki:resourceloader:filter:minify-css:5:8d395f27880b6ffcab73b1c74b0217ea */</style><style type="text/css" media="all">#mw-panel.collapsible-nav div.portal{background-image:url();background-image:url(http://bits.wikimedia.org/w/extensions-1.17/Vector/modules/./images/portal-break.png?2011-02-12T21:25:00Z)!ie;background-position:left top;background-repeat:no-repeat;padding:0.25em 0 !important;margin:-11px 9px 10px 11px}#mw-panel.collapsible-nav div.portal h5{color:#4D4D4D;font-weight:normal;background:url() left center no-repeat;background:url(http://bits.wikimedia.org/w/extensions-1.17/Vector/modules/./images/open.png?2011-02-12T21:25:00Z) left center no-repeat!ie;padding:4px 0 3px 1.5em;margin-bottom:0px}#mw-panel.collapsible-nav div.collapsed h5{color:#0645AD;background:url() left center no-repeat;background:url(http://bits.wikimedia.org/w/extensions-1.17/Vector/modules/./images/closed-ltr.png?2011-02-12T21:25:00Z) left center no-repeat!ie;margin-bottom:0px}#mw-panel.collapsible-nav div h5:hover{cursor:pointer;text-decoration:none}#mw-panel.collapsible-nav div.collapsed h5:hover{text-decoration:underline}#mw-panel.collapsible-nav div.portal div.body{background:none !important;padding-top:0px;display:none}#mw-panel.collapsible-nav div.persistent div.body{display:block}#mw-panel.collapsible-nav div.first h5{display:none}#mw-panel.collapsible-nav div.persistent h5{background:none !important;padding-left:0.7em;cursor:default}#mw-panel.collapsible-nav div.portal div.body ul li{padding:0.25em 0}#mw-panel.collapsible-nav div.first{background-image:none;margin-top:0px}#mw-panel.collapsible-nav div.persistent div.body{margin-left:0.5em}

/* cache key: frwiki:resourceloader:filter:minify-css:5:c5cca4c308b0b64d12b1147b6871e86e */</style><meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""><link rel="stylesheet" href="Insurrection_malgache_de_1947_files/load_002.css" type="text/css" media="all">
<style type="text/css" media="all">a.new,#quickbar a.new{color:#ba0000}

/* cache key: frwiki:resourceloader:filter:minify-css:5:f2a9127573a22335c2a9102b208c73e7 */</style>
<script type="text/javascript">wgNamespaceNumber=0;wgAction="view";wgPageName="Insurrection_malgache_de_1947";wgMainPageTitle="Wikip\u00e9dia:Accueil principal";wgWikimediaMobileUrl="http:\/\/fr.m.wikipedia.org\/wiki";</script><script src="Insurrection_malgache_de_1947_files/MobileRedirect.js" type="text/javascript"></script><!--[if lt IE 7]><style type="text/css">body{behavior:url("/w/skins-1.17/vector/csshover.min.htc")}</style><![endif]--><script type="text/javascript" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/index_002.php"></script><script type="text/javascript" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/index.php"></script></head>
<body class="mediawiki ltr ns-0 ns-subject page-Insurrection_malgache_de_1947 skin-vector">
		<div id="mw-page-base" class="noprint"></div>
		<div id="mw-head-base" class="noprint"></div>
		<!-- content -->
		<div id="content">
			<a id="top"></a>
			<div id="mw-js-message" style="display:none;"></div>
						<!-- sitenotice -->
			<div id="siteNotice"><div id="centralNotice" class="expanded"><style type="text/css"> 
/*
Styles for Notices
*/

.notice-wrapper-boardvote-candidates, .notice-collapsed-wrapper-boardvote-candidates {
  margin: 2px auto 0;
  width: 100%;
  padding: 0;
  font-family: 'Arial','Helvetica','Tahoma',sans-serif;
  color: #333;
  background-color: #ddd;
  font-size: .9em;
  font-weight: 200;
}

.notice-wrapper-boardvote-candidates
{
  border: 1px solid #bbb;
  background-color: #fcfcfc;
  text-align: left;
  font-size: 1.1em;
}

.notice-wrapper-boardvote-candidates a
{
  color: #006699;
}

.trans-box
{
  text-align: right;
  font-size: 0.8em;
  padding: 0;
  white-space: nowrap;
}

.toggle-box-boardvote-candidates
{
  text-align: right;
  font-size: 0.8em;
  padding: 0;
}

.notice-text-boardvote-candidates
{
  margin: 0 auto 5px;
  padding: 0 5px;
  font-size: 1em;
}

.line-ht-fix
{
  line-height: 1em;
}

#centralNotice.anonnotice .siteNoticeUser 
{
  display:none !important;
}

#centralNotice.collapsed .siteNoticeUser
{
  display:none;
}

.rtl .notice-wrapper-boardvote-candidates {
  text-align: right;
}
 
.rtl .trans-box {
  text-align: left;
}
 
.rtl .toggle-box-boardvote-candidates {
  text-align: left;
}

</style>

<table class="siteNoticeUser notice-wrapper-boardvote-candidates">
<tbody><tr>
 <td>
  <div class="notice-text-boardvote-candidates">
  Vous pouvez actuellement vous présenter à l’élection du conseil d’administration de la Wikimedia Foundation. <a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Board_elections/2011/fr">Portez-vous candidat.</a>
  </div>
 </td>
 <td class="line-ht-fix">
   <span class="toggle-box-boardvote-candidates">
   [<a href="#" onclick="toggleNotice();return
false">Réduire</a>]
 </span><br>
  <span class="trans-box">
  [<a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Board_elections/2011/Translation">Aidez-nous à traduire cet appel !</a>]
  </span>
 </td>
</tr>
</tbody></table>
<div class="siteNoticeSmallAnon notice-collapsed-wrapper-boardvote-candidates">
</div></div><!-- centralNotice loads here --></div>
			<!-- /sitenotice -->
						<!-- firstHeading -->
			<h1 id="firstHeading" class="firstHeading">Insurrection malgache de 1947</h1>
			<!-- /firstHeading -->
			<!-- bodyContent -->
			<div id="bodyContent">
				<!-- tagline -->
				<div id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div>
				<!-- /tagline -->
				<!-- subtitle -->
				<div id="contentSub"></div>
				<!-- /subtitle -->
																<!-- jumpto -->
				<div class="hidden" id="jump-to-nav">
					Aller à : <a href="#mw-head">Navigation</a>,
					<a href="#p-search">rechercher</a>
				</div>
				<!-- /jumpto -->
								<!-- bodytext -->
				<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:222px;"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:29_Mars_1947_Monument.jpg" class="image"><img alt="" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/220px-29_Mars_1947_Monument.jpg" class="thumbimage" height="165" width="220"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:29_Mars_1947_Monument.jpg" class="internal" title="Agrandir"><img src="Insurrection_malgache_de_1947_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a></div>
<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monument" title="Monument">Monument</a> malgache commémorant le soulèvement.</div>
</div>
</div>
<p>L'<b>insurrection malgache de 1947</b> est une <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Insurrection" title="Insurrection">insurrection</a> qui eut lieu en <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1947" title="1947">1947</a> et <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1948" title="1948">1948</a> sur l'île de <a href="Madagascar.html" title="Madagascar">Madagascar</a>, alors <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Colonie_de_peuplement" title="Colonie de peuplement">colonie</a> <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France" title="France">française</a>. Elle est souvent considérée comme l'un des signes avant-coureurs de la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9colonisation" title="Décolonisation">décolonisation</a> en <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_francophone" title="Afrique francophone">Afrique francophone</a>.</p>
<p>Le soulèvement fut suivi d'une terrible <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9pression" title="Répression">répression</a>
 conduite par l'armée française qui fit plusieurs milliers de morts. Le 
nombre de victimes de cette répression fait encore débat parmi les 
historiens, le chiffre variant de 11&nbsp;000<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> à <span style="white-space:nowrap">90&nbsp;000</span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> morts<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>et fait considérer ces évènements comme les plus sombres de l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_coloniale_fran%C3%A7aise" title="Histoire coloniale française" class="mw-redirect">histoire coloniale française</a>.</p>
<p>Cette insurrection est commémorée par un jour férié à Madagascar chaque <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/29_mars" title="29 mars">29 mars</a> depuis 1967<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<table id="toc" class="toc">
<tbody><tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
 <span class="toctoggle">[<a href="#" class="internal" id="togglelink">masquer</a>]</span></div>
<ul>
<li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#L.27insurrection"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">L'insurrection</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#La_r.C3.A9pression"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">La répression</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Nombre_de_victimes"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Nombre de victimes</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="L.27insurrection">L'insurrection</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier la section&nbsp;: L'insurrection">modifier</a>]</span></h2>
<p>L'insurrection éclate à la suite de réquisitions durant la Seconde 
Guerre mondiale. La lutte pour l'indépendance est active à travers le <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mouvement_d%C3%A9mocratique_de_la_r%C3%A9novation_malgache" title="Mouvement démocratique de la rénovation malgache">Mouvement démocratique de la rénovation malgache</a> (MDRM) et des sociétés secrètes de libération. Elle débute dans le quart sud de l'île<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et sur la côte-sud-est. Elle s'étend jusqu'à la région de <a href="Tananarive.html" title="Tananarive" class="mw-redirect">Tananarive</a> dans le centre et à toute la région des hautes terres, de <a href="Fianarantsoa.html" title="Fianarantsoa">Fianarantsoa</a> au <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lac_Alaotra" title="Lac Alaotra">lac Alaotra</a>, au nord de Tananarive en avril 1947<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.
 Les insurgés initialement au nombre de 2000 voient rapidement leur 
nombre augmenter. Les paysans du sud de l'île les rejoignent. Les 
insurgés s'en prennent aux Français mais aussi aux Malgaches travaillant
 pour l'administration coloniale<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ainsi environ 1900 partisans du <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/PADESM" title="PADESM" class="mw-redirect">PADESM</a> sont tués<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="La_r.C3.A9pression">La répression</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier la section&nbsp;: La répression">modifier</a>]</span></h2>
<p>Les troupes françaises sont environ <span style="white-space:nowrap">8&nbsp;000</span> dans l'île au début de l'insurrection. En un an, le contingent est porté à <span style="white-space:nowrap">18&nbsp;000</span> hommes<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'insurrection recule dès mai <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1947" title="1947">1947</a> devant l'armée française. La répression est telle que certains historiens la qualifie de guerre coloniale<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-5" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les massacres sont nombreux, touchant largement la population civile dont les femmes et les enfants<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-6" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un haut fonctionnaire évoque un «&nbsp;<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massacre_d%27Oradour-sur-Glane" title="Massacre d'Oradour-sur-Glane">Oradour</a> malgache&nbsp;» à propos du massacre commis dans le village de Moramanga.</p>
<p>Les troupes coloniales, renforcées notamment par des tirailleurs 
sénégalais, mettent un an pour venir à bout de la guérilla. Des élus du 
MDRM, parti pourtant hostile à l'insurrection, députés malgaches à l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Assembl%C3%A9e_nationale_%28France%29" title="Assemblée nationale (France)">Assemblée nationale</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Ravoahangy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Joseph Ravoahangy (page inexistante)">Joseph Ravoahangy</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et <a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Raseta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Joseph Raseta (page inexistante)">Joseph Raseta</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> sont arrêtés, déchus de leur immunité parlementaire et condamnés à mort. Peine commuée par la suite en prison à vie.</p>
<p>L'ordre colonial règne de nouveau à Madagascar. En janvier <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1951" title="1951">1951</a>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Mitterrand" title="François Mitterrand">François Mitterrand</a>,
 alors ministre de la France d'outre-mer indique dans un discours que 
l'«&nbsp;avenir de Madagascar est indéfectiblement lié à la république 
française<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-7" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&nbsp;». Madagascar n'accède à l'indépendance qu'après la fin de <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Quatri%C3%A8me_R%C3%A9publique_%28France%29" title="Quatrième République (France)" class="mw-redirect">IVe république</a> et la création de la <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Communaut%C3%A9_fran%C3%A7aise" title="Communauté française">Communauté française</a> en 1960.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Nombre_de_victimes">Nombre de victimes</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier la section&nbsp;: Nombre de victimes">modifier</a>]</span></h2>
<p>L'évaluation officielle des victimes de la "pacification" continue à faire débat. Une mission d'information de l'Assemblée de l'<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Union_fran%C3%A7aise" title="Union française">Union française</a> fin 1948 établit un premier bilan à 89&nbsp;000 morts<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-8" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>
 (plus de 2% de la population malgache de l'époque). Ce bilan sera 
ensuite révisé à la baisse et fixé "officiellement" par le pouvoir 
colonial en 1950 à 11&nbsp;342 morts<sup id="cite_ref-100_Fiches_5-9" class="reference"><a href="#cite_note-100_Fiches-5"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.
 Mais à l'époque, personne ne remet en question la terrible violence de 
la répression infligée par l'armée française au peuple malgache. 
Certains analystes malgaches et étrangers avancent le chiffre de 100 à 
200&nbsp;000 morts<sup id="cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Conflits_de_m.C3.A9moire-8"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pour l'historien Jean Fremigacci, de tels chiffres sont loin de la réalité&nbsp;: «&nbsp;Il a pu y avoir jusqu’à <span style="white-space:nowrap">40&nbsp;000</span>
 morts à Madagascar en 1947-1948. Mais plus des trois-quarts sont 
imputables à la maladie et à la malnutrition qui ont frappé des 
populations en fuite, le plus souvent sous la contrainte des insurgés<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.&nbsp;»</p>
<p>Ce nombre de victimes comprend un grande majorité de Malgaches, tués 
lors des affrontements, fusillés avec ou sans procès, morts dans les 
camps d'internement, d'épuisement ou de faim, dont beaucoup de femmes et
 d'enfants, après avoir fui leur village pour se réfugier en forêt<sup id="cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Conflits_de_m.C3.A9moire-8"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Parmi ces morts malgaches, quelques milliers ont été tués par les insurgés<sup id="cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-Conflits_de_m.C3.A9moire-8"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>,
 faisant partie des forces de l'ordre ou de l'administration coloniale. 
Plusieurs centaines de tirailleurs sénégalais périrent aussi, souvent 
envoyés en première ligne, ainsi que des colons français<sup id="cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-3" class="reference"><a href="#cite_note-Conflits_de_m.C3.A9moire-8"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences">Notes et références</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier la section&nbsp;: Notes et références">modifier</a>]</span></h2>
<div class="references-small" style="column-count:2; -moz-column-count:2; -webkit-column-count:2;">
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0">↑</a></span> Un rapport de 1952 faisait état de «&nbsp;<span style="white-space:nowrap">5&nbsp;126</span> rebelles tués et <span style="white-space:nowrap">5&nbsp;390</span> civils morts de faim et de froid dans la forêt&nbsp;», cf. «&nbsp;Comptes rendus&nbsp;», <i>Guerres mondiales et conflits contemporains</i> 3/2002 (n° 207), p. 139-147. <small>[<a href="http://www.cairn.info/article.php?ID_ARTICLE=GMCC_207_0139&amp;DocId=37010&amp;Index=%2Fcairn2Idx%2Fcairn&amp;TypeID=226&amp;HitCount=2&amp;hits=d50+d4f+0&amp;fileext=html#hit1" class="external text" rel="nofollow">lire en ligne</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de lire en ligne" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.cairn.info/article.php?ID_ARTICLE=GMCC_207_0139%26DocId=37010%26Index=%252Fcairn2Idx%252Fcairn%26TypeID=226%26HitCount=2%26hits=d50+d4f+0%26fileext=html#hit1&amp;title=lire%20en%20ligne">archive</a>]</small>]</small></li>
<li id="cite_note-1"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <a href="http://www.prs12.com/spip.php?article2665" class="external free" rel="nofollow">http://www.prs12.com/spip.php?article2665</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de http://www.prs12.com/spip.php?article2665" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.prs12.com/spip.php?article2665&amp;title=http%3A%2F%2Fwww.prs12.com%2Fspip.php%3Farticle2665">archive</a>]</small></li>
<li id="cite_note-2"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <a href="http://pedagogie2.ac-reunion.fr/HistEtGeo/sequences/insurrectiondemadagascar.pdf" class="external text" rel="nofollow">pdf</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de pdf" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://pedagogie2.ac-reunion.fr/HistEtGeo/sequences/insurrectiondemadagascar.pdf&amp;title=pdf">archive</a>]</small> insurrection de Madagascar</li>
<li id="cite_note-3"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <a href="http://www.haisoratra.org/breve.php3?id_breve=348" class="external text" rel="nofollow">Questions</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de Questions" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.haisoratra.org/breve.php3?id_breve=348&amp;title=Questions">archive</a>]</small> à Jean Roland Randriamaro, Docteur en histoire</li>
<li id="cite_note-4"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span>
 Écrire l'histoire de l'Afrique autrement, Cahier n°22, Séverine 
Awenengo, Pascale Barthelemy, Charles Tshimanga - Collectif, 
L'Harmattan, septembre 2004.</li>
<li id="cite_note-100_Fiches-5"><span class="noprint renvois_vers_le_texte">↑ <sup><a href="#cite_ref-100_Fiches_5-0">a</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-1">b</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-2">c</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-3">d</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-4">e</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-5">f</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-6">g</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-7">h</a>, <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-8">i</a> et <a href="#cite_ref-100_Fiches_5-9">j</a></sup></span> <a href="http://books.google.fr/books?id=yjdTU_B0XeMC&amp;pg=PA207&amp;dq=insurrection+malgache+de+1947&amp;lr=" class="external text" rel="nofollow">"Madagascar fiche 55, L'insurrection"</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de &quot;Madagascar fiche 55, L'insurrection&quot;" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://books.google.fr/books?id=yjdTU_B0XeMC%26pg=PA207%26dq=insurrection+malgache+de+1947%26lr=&amp;title=%22Madagascar%20fiche%2055%2C%20L%27insurrection%22">archive</a>]</small>, p207, <i>100 fiches d'histoire du XXe siècle</i> par Caroline Bégaud, Eric Lafon, Tramor Quemeneur, Laure Pitt, éditions Bréal, 2004, <small>(<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782749503417" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782749503417">ISBN&nbsp;<span style="white-space:nowrap">9782749503417</span></a>)</small>.</li>
<li id="cite_note-6"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <a href="http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/biographies/IVRepublique/ravoahangy-joseph-28101893.asp" class="external text" rel="nofollow">biographie</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de biographie" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/biographies/IVRepublique/ravoahangy-joseph-28101893.asp&amp;title=biographie">archive</a>]</small> sur www.assemblee-nationale.fr</li>
<li id="cite_note-7"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <a href="http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/biographies/IVRepublique/raseta-joseph-09121886.asp" class="external text" rel="nofollow">biographie</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de biographie" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/biographies/IVRepublique/raseta-joseph-09121886.asp&amp;title=biographie">archive</a>]</small> sur www.assemblee-nationale.fr</li>
<li id="cite_note-Conflits_de_m.C3.A9moire-8"><span class="noprint renvois_vers_le_texte">↑ <sup><a href="#cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-0">a</a>, <a href="#cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-1">b</a>, <a href="#cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Conflits_de_m.C3.A9moire_8-3">d</a></sup></span> <i>Conflits de Mémoire</i> par Véronique Bonnet, Karthala éditions, 2004, <small>(<a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782845865341" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782845865341">ISBN&nbsp;<span style="white-space:nowrap">9782845865341</span></a>)</small>.</li>
<li id="cite_note-9"><span class="noprint renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> «&nbsp;L'anticolonialisme (cinquante ans après)&nbsp;», <i>Afrique &amp; histoire</i> 1/2003 (Vol. 1), p. 245-267. <small>[<a href="http://www.cairn.info/revue-afrique-et-histoire-2003-1-page-245.htm" class="external text" rel="nofollow">lire en ligne</a><small class="cachelinks">&nbsp;[<a title="archive de lire en ligne" href="http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.cairn.info/revue-afrique-et-histoire-2003-1-page-245.htm&amp;title=lire%20en%20ligne">archive</a>]</small>]</small></li>
</ol>
</div>
</div>
<h2 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Voir_aussi">Voir aussi</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier la section&nbsp;: Voir aussi">modifier</a>]</span></h2>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Bibliographie">Bibliographie</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier la section&nbsp;: Bibliographie">modifier</a>]</span></h3>
<ul>
<li>Jacques Tronchon, <i>L'Insurrection malgache de 1947</i>, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89ditions_Karthala" title="Éditions Karthala">Éditions Karthala</a>, Paris, 1986.</li>
<li>Omaly Sy Anio, «&nbsp;<i>Un deuxième 1947 en 1957&nbsp;? Les prolongements du soulèvement dans la mémoire et dans le contact avec les administrés</i>&nbsp;», in <i>Revue d'études historiques</i>, n°41-44, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Universit%C3%A9_de_Tananarive" title="Université de Tananarive" class="mw-redirect">Université de Tananarive</a>, 1995-1996.</li>
<li>Jean Fremigacci, «&nbsp;<i>La vérité sur la grande révolte de Madagascar</i>&nbsp;», in <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/L%27Histoire" title="L'Histoire">L'Histoire</a></i>, n° 318, mars 2007.</li>
<li>Eugène-Jean Duval, <i>La révolte des sagaies. Madagascar, 1947</i>, L’Harmattan, 2002.</li>
<li>Jean-Luc Raharimanana, <i>Madagascar, 1947</i>, Vents d'ailleurs, 2007.</li>
</ul>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Articles_connexes">Articles connexes</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier la section&nbsp;: Articles connexes">modifier</a>]</span></h3>
<ul>
<li><a href="Histoire_de_Madagascar.html" title="Histoire de Madagascar">Histoire de Madagascar</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_colonial_fran%C3%A7ais" title="Empire colonial français">Empire colonial français</a></li>
<li><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9colonisation" title="Décolonisation">Décolonisation</a></li>
</ul>
<h3 class="modifiedSectionTitle"> <span class="mw-headline" id="Liens_externes">Liens externes</span><span class="editsection">[<a href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Insurrection_malgache_de_1947&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier la section&nbsp;: Liens externes">modifier</a>]</span></h3>
<ul>
<li>Jean Fremigacci, <a href="http://etudescoloniales.canalblog.com/archives/2006/11/22/3246791.html" class="external text" rel="nofollow">«&nbsp;1947&nbsp;: l'insurrection à Madagascar&nbsp;»</a>, <i><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marianne_%28magazine%29" title="Marianne (magazine)">Marianne</a></i>, n° 401, du 25 au 31 décembre 2004.</li>
</ul>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Histoire" title="Portail de l’histoire"><img alt="Portail de l’histoire" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/27px-P_history.png" height="24" width="27"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Histoire" title="Portail:Histoire">Portail de l’histoire</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Madagascar" title="Portail de Madagascar"><img alt="Portail de Madagascar" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/36px-Flag_of_Madagascar.png" class="thumbborder" height="24" width="36"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Madagascar" title="Portail:Madagascar">Portail de Madagascar</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:France" title="Portail de la France"><img alt="Portail de la France" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/36px-Flag_of_France.png" class="thumbborder" height="24" width="36"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:France" title="Portail:France">Portail de la France</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Monde_colonial" title="Portail du monde colonial"><img alt="Portail du monde colonial" src="Insurrection_malgache_de_1947_files/37px-PithHelmetTruman.jpg" height="24" width="37"></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portail:Monde_colonial" title="Portail:Monde colonial">Portail du monde colonial</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 819/1000000
Post-expand include size: 7758/2048000 bytes
Template argument size: 1099/2048000 bytes
Expensive parser function count: 0/500
-->
</body></html>